[Mới] - Đề thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn và gợi ý giải đề

Đề thi và đáp án Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024 - Môn Ngữ văn

Theo quy chế kỳ thi tốt nghiệp THPT 2024, nội dung thi nằm trong chương trình giáo dục THPT hiện hành, chủ yếu là chương trình lớp 12 và phù hợp với nội dung tinh giản của chương trình đã được Bộ GD-ĐT công bố. Thí sinh làm bài thi Ngữ văn trong thời gian 120 phút.
 

Cùng HUTECH cập nhật đề thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn 2024 và gợi ý giải đề

Mời các bạn thí sinh tham khảo đề thi môn Ngữ văn 2024

Gợi ý giải đề môn Ngữ văn 2024 

b. Phân tích
- Tôn trọng cá tính là việc hiểu và đánh giá cao những đặc điểm đó, không phải chỉ riêng về bản thân mình mà còn về những người xung quanh. Việc lắng nghe và thấu hiểu quan điểm của người khác không chỉ là một dấu hiệu của sự tôn trọng mà còn là cơ hội để mở rộng tầm nhìn và hiểu biết.
- Ý nghĩa của việc tôn trọng cá tính góp một phần không nhỏ trong cuộc sống của mỗi người:
+ Giúp con người phát triển bản thân: Khi được tôn trọng, cá nhân cảm thấy được thấu hiểu, từ đó có động lực để phát triển bản thân một cách toàn diện.
+ Nâng cao chất lượng mối quan hệ: Khi tôn trọng cá tính của nhau, mọi người có thể dễ dàng kết nối, thấu hiểu và đồng cảm với nhau hơn.
+ Tạo dựng môi trường sống tích cực: Cộng đồng và xã hội tôn trọng cá tính sẽ đa dạng, phong phú và thú vị hơn.
+ Thúc đẩy sự phát triển chung của xã hội: Khi mỗi cá nhân được tôn trọng cá tính, họ sẽ có ý thức trách nhiệm và cống hiến cho xã hội nhiều hơn.
Học sinh lấy dẫn chứng minh họa phù hợp.

c. Phản đề
Tuy nhiên, vẫn còn những người không thể chấp nhận sự khác biệt và luôn cố gắng áp đặt quan điểm của mình lên người khác.
Tuy nhiên chúng ta cũng cần phân biệt rõ giữa "tôn trọng cá tính" với vị kỷ, chỉ suy nghĩ đến lợi ích cá nhân mà bắt người khác phải nghe theo ý kiến, quan điểm của mình.
d. Liên hệ bản thân: Tôn trọng sự khác biệt là một sự lựa chọn, và điều này bắt đầu từ chính bản thân mỗi người. Chúng ta cần nhận ra giá trị của sự đa dạng và hãy là những người mở cửa cho sự đổi mới và sự hòa hợp.

3. Kết đoạn: Tổng kết vấn đề.

Câu 2
1. Mở bài
- Nguyễn Khoa Điềm là nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ. Thơ ông chứa đựng sự suy tư và đậm chất triết lý.
- Bài thơ Đất Nước được trích từ trường ca Mặt đường khát vọng. Đây là một trong những thi phẩm tiêu biểu của nhà thơ với tư tưởng bao trùm tác phẩm: "Đất Nước của nhân dân".
- Khái quát vấn đề: Đoạn thơ nằm ở phần đầu. Từ đó nhận xét về sự kết hợp giữa cảm xúc và suy tư của Nguyễn Khoa Điềm được thể hiện trong đoạn thơ.

2. Thân bài
2.1. Cảm nhận đoạn trích
a. Thời điểm sinh thành nên Đất Nước
Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi
Đất Nước có trong những cái ngày xửa ngày xưa mẹ thường hay kể.
- Nguyễn Khoa Điềm đã mở đầu không phải bằng triều đại, con số mà bằng cách nói giản dị, gần gũi, nhà thơ đã hình dung về Đất Nước:
+ Khi "ta" biết nhận thức, đã đủ hiểu biết… ta đã thấy Đất Nước tồn tại, thành hình, thành dạng. Cách nói "Đất Nước đã có rồi" là cách nói phỏng đoán, nhưng diễn đạt một điều chân lý: Đất Nước có trước tất cả mỗi chúng ta.
+ Đất Nước có trong những cái "ngày xửa, ngày xưa mẹ thường hay kể", "ngày xửa ngày xưa" cụm từ ấy dẫn lối vào những câu chuyện rất xa xưa, nơi đó có thế giới của cổ tích, của buổi khai thiên lập địa. Và từ những cái xa xưa ấy Đất Nước đã tồn tại. Hay nói cách khác, khi ta truy về từ tận thuở hồng hoang nhưng vẫn không thể trả lời thật chính xác thời điểm ra đời Đất Nước.

b. Quá trình hình thành và phát triển của Đất Nước
Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn.
- Chúng ta chú ý vào hai tiếng "bắt đầu", điều nhà thơ muốn diễn đạt ở đây giản dị mà thật sâu sắc: Không gian Đất Nước đã được hình thành từ rất lâu, đó là cái nôi bao bọc con dân đất Việt. Nhưng không gian ấy chỉ được gọi là Đất Nước khi bắt đầu có văn hóa, phong tục. Hình ảnh Đất Nước bắt đầu bằng miếng trầu chính là cách nói dung dị mà triết lý đó. Và như vậy, ta hiểu rằng Đất Nước có quá trình hình thành song hành với quá trình xuất hiện văn hóa, phong tục.
Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc
- Cụm từ "biết trồng tre mà đánh giặc" gợi cho người đọc nhớ tới truyền thuyết Thánh Gióng. Cậu bé vươn vai trở thành tráng sĩ, nhổ tre đuổi giặc ra khỏi bờ cõi. Từ đây ta có thể hiểu ý thơ của Nguyễn Khoa Điềm ở hai chữ "lớn lên". Tác giả đã diễn tả hình ảnh Đất Nước vươn mình qua đấu tranh, qua xây dựng, gìn giữ.
Tóc mẹ thì bới sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
- Ý thơ gợi lên hình ảnh, một thói quen mà mang cả văn hóa gợi lên cả một nền văn minh lúa nước, khi những người nông dân lao động "bán mặt cho đất, bán lưng cho trời".
- "Gừng cay muối mặn" đó là những gia vị đậm đà, không thể thiếu trong bữa ăn người Việt. Qua thời gian, gừng càng thêm cay, muối càng thêm mặn. Đó là tình nghĩa, là ân tình thủy chung trong đời sống tình cảm, đặc biệt là tình cảm vợ chồng.
Cái kèo cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng
Ý thơ cho ta hiểu, những thân cây, khúc gỗ vô tri trên rừng, bỗng có tên, hóa tuổi, khi chúng gắn bó với đời sống con người. Cách hiểu thứ hai, gắn với quan niệm tâm linh tín ngưỡng, và cách hiểu thứ ba để nói về nếp dựng nhà cửa, để phòng tránh thú dữ, an cư lạc nghiệp.
- Để tạo hạt gạo phải trải qua biết bao công đoạn: xay, giã, giần, sàng. Ý thơ gợi cho ta bài ca dao: "Ai ơi bưng bát cơm đầy/Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần".

c. Định nghĩa Đất Nước qua không gian địa lý - cội nguồn hình thành nên bản sắc văn hóa Việt
Đất là nơi anh đến trường
Nước là nơi em tắm
Đất Nước là nơi ta hò hẹn
- Đất Nước không phải là cái gì cao siêu xa vời mà nó là không gian nơi ta lớn lên, gắn với ta từ thuở nằm nôi. Khi "Đất" - "Nước" đứng cạnh nhau, cũng đồng thời ghi dấu nơi đôi ta hò hẹn. Đất Nước hợp hòa, thống nhất, cũng như tình yêu đôi lứa hòa quyện. Như vậy, Đất Nước là sự thống nhất, gắn bó chặt chẽ giữa các yếu tố: "Đất" và "Nước", không thể tách rời. Cũng như tình yêu, không thể thiếu hoặc anh, hoặc em.
Đất Nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm.
- Câu thơ như cây cầu dẫn về lời ca dao: "Khăn thương nhớ ai!". Nơi em đánh rơi chiếc khăn là không gian Đất Nước, nỗi nhớ thầm người yêu cũng hòa trong Đất Nước. Trong tình yêu của em, trong nơi em hò hẹn có Đất Nước. Như vậy, Đất Nước có trong nỗi nhớ của em, có trong tình yêu của em, của đôi ta.
Đất là nơi con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạc
Nước là nơi con cá ngư ông móng nước biển khơi.
- Từ những câu ca dao miền Trung nhà thơ đưa vào hai câu thơ trên gợi ra một Đất Nước giàu đẹp với muôn trùng núi bạc bát ngát biển khơi.
Đất là nơi Chim về
Nước là nơi Rồng ở.
- Đất Nước là không gian linh thiêng, nơi chim tìm về, nơi rồng ẩn ngụ. Gợi về hai tiếng đồng bào giản dị mà cao quý, tự hào. Đồng thời đánh thức tình cảm tổ tiên, tình cảm cội nguồn trong đầy tâm linh người Việt. Dù là sống ở miền ngược, miền xuôi, trong Nam hay ngoài Bắc đều là con cháu một nhà của tổ tiên Lạc Long Quân, Âu Cơ.
Đất Nước là nơi dân mình đoàn tụ
- Đất Nước là nơi đoàn tụ của lớp lớp bao thế hệ con dân đất Việt, là nơi đến trường của bao chàng trai, nơi hẹn hò của bao đôi lứa. Là nơi trở về của bao người con làm ăn xa, là nơi đoàn tụ của con cháu với cha ông, người già khuất núi về đoàn tụ với tiên tổ. Đất Nước là nguồn cội, là nơi chôn nhau cắt rốn, gần gũi mà thiêng liêng.
 
2.2. Nhận xét về sự kết hợp giữa cảm xúc và suy tư của Nguyễn Khoa Điềm được thể hiện trong đoạn thơ
- Đoạn thơ thể hiện những suy tư, chiêm nghiệm độc đáo, sâu sắc của Nguyễn Khoa Điềm về nguồn gốc của Đất Nước bằng những câu thơ giàu hình ảnh, giàu cảm xúc, đậm chất trữ tình; thể thơ tự do, chất liệu văn học dân gian, giọng thơ trữ tình ngọt ngào như lời thủ thỉ, tâm tình, trò chuyện... góp phần thể hiện gắn kết mạch cảm xúc và suy tư trong mỗi dòng thơ và trong cả đoạn thơ.
- Suy tư sâu sắc về Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm còn gắn liền và quyện hòa cùng niềm tự hào về không gian truyền thống văn hóa trong lịch sử dân tộc.
- Sự kết hợp giữa cảm xúc nồng nàn và suy tư sâu lắng chính là một trong những nét đặc sắc trong phong cách nghệ thuật thơ Nguyễn Khoa Điềm.

3. Kết bài: Tổng kết vấn đề nghị luận.

----------

Tham khảo: 
>> Đề thi, đáp án môn Ngữ văn kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2023
>> Đề thi, đáp án môn Ngữ văn kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2022

Trên đây là đề thi và gợi ý giải đề thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ Văn. Mời các bạn thí sinh cùng đón xem các môn còn lại tại www.hutech.edu.vn. Chúc các bạn thi tốt và có điểm số như ý để được trúng tuyển vào ngành học, trường học yêu thích. Đối với những thí sinh muốn dùng điểm học bạ để xét tuyển, có thể tham khảo thông tin xét tuyển học bạ vào đại học của HUTECH TẠI ĐÂY.

Xem thêm:

>> [Mới] Đề thi, đáp án thi Tốt nghiệp THPT 2024
>> [Mới] Đề thi tốt nghiệp THPT môn Sinh học và gợi ý giải đề
>> [Mới] Đề thi tốt nghiệp THPT môn Hóa học và gợi ý giải đề
>> [Mới] Đề thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn và gợi ý giải đề
>> [Mới] Đề thi tốt nghiệp THPT môn Toán và gợi ý giải đề
>> [Mới] Đề thi tốt nghiệp THPT môn Lịch sử và gợi ý giải đề
>> [Mới] Đề thi tốt nghiệp THPT môn Địa lý và gợi ý giải đề
>> [Mới] Đề thi tốt nghiệp THPT môn Giáo dục công dân và gợi ý giải đề
>> [Mới] Đề thi tốt nghiệp THPT môn Vật lý và gợi ý giải đề
>> [Mới] Đề thi tốt nghiệp THPT môn Ngoại ngữ và gợi ý giải đề

TT. Truyền thông
TT. Marketing & Phát triển thương hiệu